دیابت چیست؟

 این بیماری یک نوع اختلال در سوخت و ساز بدن است به طوریکه بدن قادر به استفاده کامل از قند نمی باشد. دیابت یک بیماری خاموش ولی پیشرونده است که به تدریج تمامی بافت های بدن را درگیر می کند و ممکن است فرد دیابتی سال ها از ابتلا خود به این بیماری بی خبر باشد. از علائم اولیه دیابت : پرنوشی و تشنگی، پرخوری، کاهش وزن و پرادراری را می توان نام برد. بیماران مبتلا به دیابت  باید تغذیه متعادل و سطح فعالیت بدنی مناسبی داشته باشند و از استرس و اضطراب پرهیز نمایند. بیماری دیابت به اشکال زیر دیده می شود:

دیابت نوع 1

دیابت نوع 2

دیابت بارداری

اهمیت رژیم غذایی در کنترل دیابت چیست؟

رژیم غذایی مناسب، نیازهای روزانه فرد از جمله انرژی و مواد مغذی را تامین می کند و باید به همراه آن قند خون،چربی خون، فشارخون و وزن افراد مبتلا به دیابت کنترل شود. هدف از تنظیم رژیم غذایی در افراد دیابتی کنترل قند خون، کنترل چربی خون و کنترل وزن بدن و همچنین تنظیم زمان مصرف وعده های اصلی و میان وعده ها به منظور پیشگیری از تغییر قند خون در افرادی است که دارو مصرف می کنند.

با رعایت یک رژیم غذایی منظم می توان به پیشگیری و درمان عواقب مزمن دیابت مانند بیماری های کلیوی، فشارخون بالا و بیماری های قلبی عروقی کمک نمود. افراد دیابتی باید دریافت غذاهای غنی از چربی های ترانس و اشباع نظیر فست فودها و روغن های نباتی جامد، غذاهای سرخ کرده و لبنیات پرچرب را کاهش داده و بیشتر از منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب غیراشباع(مانند روغن زیتون) و  امگا3(مانند انواع ماهی ها) استفاده شود.

بیماران دیابتی باید از مصرف کدام مواد غذایی پرهیز نمایند؟

 مواد غذایی با سدیم بالا نظیر: غذاهای شور، کالباس، سوسیس، پنیر پیتزا، چیپس، پفک و غذاهای کنسروی

 مواد غذایی پر چرب حاوی کلسترول بالا و یا اسیدهای چرب ترانس نظیر: لبنیات پرچرب، کره، خامه، غذاهای سرخ شده، گوشت های قرمز پرچرب و روغن های جامد و حیوانی مواد غذایی حاوی قندهای ساده نظیر: قند و شکر، عسل، مربا، انواع شیرینی های، نوشابه گازدار، انواع بستنی و آب میوه های تجاری  

فرد دیابتی کدام مواد غذایی را در رژیم غذایی خود باید بیشتر مصرف نماید؟

تمامی سبزی ها به خصوص سبزیجات تیره رنگ و برگ دار، مصرف متعادل میوه ها، حبوبات، نان های سبوس دار مانند نان سنگک و نان جو ، شیر و ماست کم چرب، روغن زیتون و گردو، ماهی و غذاهای دریایی

 بیماران مبتلا به دیابت بهتر است  برای پیشگیری و کنترل دیابت نکات زیر را رعایت کنند:

• غذاها در دفعات زیاد و کم حجم استفاده شود.
• نان های سبوس دار و حبوبات جایگزین آنها شود. مصرف نان های سفید و برنج کاهش یافته و  حداقل 5 واحد از میوه ها و سبزیجات را در روز مصرف کنید.
• بدلیل قند بالای میوه های خشک (مانند برگه ها) یا قند بالای برخی از میوه های تازه لازم است مصرف میوه های شیرین محدود شود.
• مصرف روغن های جامد، غذاهای آماده و سرخ شده و همچنین چربی های موجود در منابع غذایی حیوانی مانند کره، خامه، گوشت قرمز و فرآورده های آن کاهش داده شود.
• دریافت نمک و غذاهای شور و کنسرو شده کاهش یابد.
• مصرف قندهای ساده مانند قند و شکر، شکلات، نقل و شیرینی ها کاهش یابد.
• عسل دارای قند ساده است و مصرف آن باید محدود شود.
• افراد دیابتی می توانند برنج را روزانه و به مقدار متعادل مصرف نمایند. اما بهترین راه کاهش مصرف برنج و نان سفید جایگزین کردن آنها با حبوبات و نان های سبوس دار است.

 مریم کمالی، کارشناس واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان شهرستان فیروزآباد